Trên sàn chứng có rất nhiều cty CK phát triển mạng lưới khách hàng qua nhân viên môi giới. Hầu như những cty trong Top10 đều theo cách này. Vậy liệu có trường hợp cty CK đổ hết trách nhiệm cho nhân viên môi giới trong việc giải quyết sự cố hay tranh chấp với khách hàng, tương tự như vụ Seabank – Vinaconex-Viettel (S-VVF)? Chắc chắn là CÓ.
Điểm lại 1 chút, vụ S-VVF là trường hợp ngân hàng bán lẻ sáng tạo nhất VN năm 2012 – Seabank từ chối thực hiện trách nhiệm bảo lãnh cho 1 cục tiền trái phiếu mà Megastar là tổ chức phát hành, còn VVF là nhà đầu tư, với lý do là nhân viên của Seabank cố ý làm trái nên phải tự khắc phục hậu quả, cho dù hình như trên mọi chứng từ liên quan đều có con dấu của Seabank. Nhòm qua sàn chứng, vụ S-VVF có thể “diễn giải” thành trường hợp cty CK từ chối bồi thường cho NĐT với lý do nhân viên môi giới “tự ý” mua bán trên tài khoản của khách hàng nên phải tự bồi thường, cho dù mọi giấy tờ đều có con dấu của chính cty CK. Tui dám chắc không ít bạn khi đọc đến đoạn này sẽ kêu lên rằng “đúng là trường hợp của tui rùi”.
Với quan điểm của tui trong ngành chứng, khả năng nhân viên môi giới tự ý “thay mặt” khách hàng mà cty CK không biết là rất thấp. “Thay mặt” 1 lần thì có thể cty CK k biết, nhưng “thay mặt” cả 1 thời gian dài mà bảo cty vẫn k biết thì tui k tin. Đặc biệt, đối với những hành vi giả chứ ký chuyển tiền, rút tiền, bảo chứng, vay mượn… trên tài khoản khách mà bảo là chỉ mỗi mình môi giới làm được thì Tom Cruise sẽ bay sang để xin bản quyền làm tập Mission Impossible mới nhất. Cty CK nào mà tuyên bố em chã thì các bác quản lý phải đến thăm và phải xem lại hệ thống quản lý rủi ro nội bộ của cty đó.
Như vậy, tui nghĩ thường có 2 khả năng:
1 là khách hàng trước đây có ủy quyền miệng, đặt lệnh GD miệng cho môi giới, hay trao user và pass nhờ đánh đấm giùm, nhưng sau này lỗ lã nên khách hàng phủi sạch. Khách hàng làm bậy, nhưng k có chứng cớ. Đối với môi giới, về lý là họ sai, không phủ nhận. Nhưng về tình, đó là nỗi đau rất lớn vì nhiều khách hàng vốn là người quen lâu năm, thậm chí là người nhà của họ. Hơn nữa, nếu cty CK k đòi được tiền, cty có thể đổ lỗi hết lên đầu môi giới, đó lại là 1 nỗi đau về mặt tình cảm khác. Có lẽ chỉ những ai đã làm môi giới như tụi tui, đã từng bị bạn bè, đồng nghiệp và sếp trở mặt chỉ vì 1 cục nợ margin mới hiểu nổi 😦 😦 😦
2 là chính cty CK mở hệ thống và làm ngơ cho môi giới chủ động phục vụ khách hàng mà bỏ qua quy trình, quy định như k kiểm tra tình trạng ủy quyền, k kiểm tra việc lưu phiếu lệnh, k lập hệ thống ghi âm (nếu đặt lệnh qua ĐT), k lập hợp đồng margin trước khi cho vay, mở hạn mức cho vay quá lớn (2:8, 1:9, 0:10), cho chậm tiền dài ngày… Trong những trường hợp này, cty CK mới là kẻ làm bậy, môi giới chỉ là cánh tay phải, cẳng tay trái nối dài đến khách hàng mà thôi.
Nếu bạn hỏi tui trong 2 trường hợp trên, cái nào xảy ra nhiều hơn thì tui sẽ trả lời là cái thứ 2. Về lý, nếu trên chứng từ, hợp đồng có dấu má cty CK, thì cty đó chịu trách nhiệm. Thậm chí nếu k có đủ dấu má, cty CK vẫn k thể phủi trách nhiệm quản lý k nghiêm, ít nhất cần… nghiêm túc rút kinh nghiệm. Nhưng trên thực tế, dù là gì thì cả 2 khả năng này có thể dẫn đến cùng 1 kết quả: môi giới phải bồi thường. Vì thế vụ S-VVF có lẽ sẽ được dân ngành chứng theo dõi kỹ lưỡng, như 1 án lệ để “dự báo đời mình”.
Ở sàn chứng xứ mình, NĐT đã có Hiệp hội Va-phi để bảo vệ quyền lợi của mình (???), cty CK đã có hiệp hội Vát-sờ-bờ bảo vệ cho họ, vậy môi giới có hiệp hội gì? Lại 1 nỗi đau nữa rùi.