Hôm nay, do ngồi tính toán lại trailing EPS của mã AGR (Agriseco – sàn HOSE) đến Q1/2011 thì mới phát giác ra 1 việc chưa có tiền lệ trên sàn chứng, đó là cp AGR này chốt quyền phát hành bổ sung 2 lần vào 2 ngày khác nhau trên cùng 1 lượng cp cũ. Từ trước đến nay, bất cứ cty NY nào kết hợp cả quyền mua lẫn chia thưởng, đều chốt quyền chung 1 ngày. Tui không hề nói quyết định của Agriseco là sai (doanh nghiệp hoàn toàn có quyền quyết định chia tách theo cách của họ), nhưng nếu gộp 2 lần vào làm 1, nó sẽ giúp HOSE điều chỉnh giá tham chiếu cho đúng. Cho nên vụ AGR này đã làm phát sinh 2 vấn đề dưới đây.
Trước tiên, phải mô tả lại sự việc 1 chút (đây là bảng giá của HOSE):
– Ngày 7/5/2010 AGR giao dịch không hưởng quyền mua cp mới, tỷ lệ 3:2 (có 3 cổ cũ được mua 2 cổ mới) giá 10 ng.đ/cp. Giá đóng cửa ngày GD trước đó (6/5) là 24,2 ng.đ/cp. Với tỷ lệ này, giá tham chiếu của ngày 7/5 sẽ là (24,2 x 3 + 10 x 2)/(3 + 2) = 18,52 ng.đ/cp, hệ số điều chỉnh hồi tố = 1,3067.
– Ngày 17/6/2010 AGR giao dịch không hưởng quyền nhận cổ tức bằng cp mới, tỷ lệ 10:1 (có 10 cổ cũ được nhận 1 cổ mới). Giá đóng cửa ngày GD trước đó (16/6) là 17,2 ng.đ/cp. Với tỷ lệ này, giá tham chiếu của ngày 17/6 sẽ là 17,2 / 1,1 = 15,64 ng.đ/cp, hệ số điều chỉnh hồi tố = 1,1 (nếu tui không lầm).
Điểm nhấn chung của 2 sự kiện này là mọi tỷ lệ phát hành thêm đều dựa trên số cp đang lưu hành trước ngày 7/5, tức là số cp cũ của trường hợp phát hành sau không tính thêm cả số cp mới của đợt phát hành trước. Gọi chung là bất kỳ ai nắm AGR trước ngày 7/5 sẽ vừa được mua cp mới, vừa được nhận cổ tức bằng cp. Trường hợp vừa có quyền vừa có thưởng diễn ra không phải hiếm, nhưng trong trường hợp này, AGR thay vì được điều chỉnh giảm trong 1 phiên, lại được điều chỉnh trong 2 phiên với 2 hệ số khác nhau, do đó sẽ bị giảm quá mức.
Hơi dài dòng phức tạp phải không bạn, thôi thì ví dụ rằng vào ngày 6/5 bạn mua được 30 cp AGR với giá đóng cửa 24,2, giá trị tài khoản của bạn là 30 x 24,2 = 726 ng.đ. Qua ngày 7/5 bạn mua 20 cp mới, coi như bạn sẽ có tổng cộng 50 cp với giá mua điều chỉnh còn 18,52, giá trị TK của bạn là 926 ng.đ. Qua ngày 17/6, bạn lại được nhận thêm … 3 cp (do tỷ lệ 10:1 chỉ tính trên số 30 cp của bạn), tổng cộng bạn có 53 cp với giá mua của bạn được bình quân xuống còn 926 / (50 + 3) = 17,47 ng.đ/cp.
Tuy nhiên, xin bạn chú ý chỗ này, do HOSE đã điều chỉnh giảm giá AGR 2 lần, lần đầu giảm với hệ số 1,3067, lần 2 giảm với hệ số 1,1 nên gộp lại cả 2 lần AGR điều chỉnh giảm với hệ số = 1,3067 x 1,1 = 1,4374. Theo đó, với giá mua ban đầu của bạn là 24,2, HOSE giảm còn = 24,2 / 1,4374 = 16,84 ng.đ/cp. Bạn thiệt mất (16,84 / 17,47) – 1 = – 3,64%. Đây là vấn đề thứ nhất!
Vấn đề thứ hai, EPS 4 quý tính đến Q1/2011 của AGR cũng sẽ bị tính sai với thiệt hại y chang – 3,64%. Tui xin phép không diễn giải lại quá trình này, chỉ đưa ra kết quả bằng hình minh họa theo cách điều chỉnh của HOSE (click vào để phóng to):
Chú ý ở hình minh họa, vào ngày 17/9/2010 AGR chính thức GD số cp đã phát hành của 2 đợt trên là 92 tr cổ (80 tr của đợt 1 và 12 tr của đợt 2). Với hệ số hồi tố “tổng” 1,4374 lần, EPS của AGR chỉ còn 772 đ/cp. Theo quan điểm của tui, hệ số hồi tố (nếu gộp chung 2 đợt phát hành thành 1 lần) chỉ là 1,3851 lần (tăng đúng 3,64%), và EPS phải là 784 đ/cp mới chuẩn (tăng 1,55% so với kết quả có được từ cách điều chỉnh của HOSE).
Có thể 2 sai số -3,64% của mức điều chỉnh giảm giá cũng như hệ số hồi tố khi tính khối lượng AGR đang lưu hành bình quân giai đoạn Q2/2010 -> Q1/2011 , và -1,55% của cái trailing EPS là nhỏ, không đáng để NĐT chú ý, tuy nhiên đối với HOSE, tui nghĩ đây cũng là vấn đề khá lớn, bởi vì điều quan trọng là họ làm sai.
Trường hợp này do chưa từng có tiền lệ, nên tui nghĩ là cũng chả mấy ai ngờ trước được. Đúng ra, sau khi AGR được điều chỉnh giảm 1,3067 ở đợt đầu, qua đợt hai chỉ giảm 1 chút xíu X nữa sao cho 1,3067 x X = 1,3851.
Hoangthachlan 