Nghề mình mà 322 – Bán khống “kiểu Việt” áh, khó cấm lắm

Update ngày 11/10……………………………………………………………………………………………

Vậy là các bác UBCK cũng chỉ đích danh nhân viên của HSC, cty CK hàng đầu VN, cho vay bán khống kiểu Việt. Hoan hô các bác, nói đi đôi với làm, thế mới nghiêm.

Update ngày 12/9……………………………………………………………………………………………

Tự dưng có người bạn gửi cho cái link, theo đó các bác quản lý vốn đã cảnh báo bán khống trước cả năm rùi, mà nhiều bác k nghe, hihi.

(hình chộp từ link Vietstock)

(Hình chộp từ link SSC)

Update ngày 11/9……………………………………………………………………………………………

Đã có tin cty CK Đại Nam (tui chả biết cty này) bị phạt vì cho vay bán khống. Vậy là đã có án điểm, nhưng mà hình như điểm bé quá. Bán khống kiểu Việt đã xảy ra ở những cty CK lớn hơn nhiều, để xem các bác quản lý “phá án” thế nào.

Update ngày 10/9……………………………………………………………………………………………

Các bác quản lý cuối cùng cũng bày tỏ quan điểm về bán khống kiểu Việt: KHÔNG ĐƯỢC. Giờ không còn là lúc cãi nhau xem việc “không được cho vay chứng khoán có vi phạm cái gì không” hay tám loạn giống tui nữa mà phải nghe thui. Có người bạn làm bên ngành nhanh nhạy với thông tin nói rằng sẽ có án điểm về loại này, tui cũng rất tò mò xem các bác sẽ xử thế nào cho NĐT tâm phục khẩu phục đây.

………………………………………………………………………………………………………………….

Liên tục mấy ngày gần đây, khi tui chat chuyện chứng với bạn bè, tui thường xuyên được hỏi rằng: chỗ chú/bác/mày/cậu/anh/em có cho “bán khống” không? Đừng nói là họ hỏi móc, đó là nhu cầu có thật. Ở đây chúng ta phải hiểu là bán khống kiểu Việt, tức là mượn hàng người khác mà bán rồi mua trả sau. Không có hàng trên tài khoản mà viết lệnh bán, đảm bảo chưa hết 24g là TTLK vứt trát phạt ngay.

Sáng nay đọc TBKTSG có 2 bài viết về ngành chứng của bác Bá Tình và chị Hải Lý, nghe rất hợp lý (tui sẽ update đường link sau). Người ta có nhu cầu mua, ắt cũng có nhu cầu bán. Khi không có tiền mua, ắt có nhu cầu làm margin (đã cho làm). Không có hàng bán, ắt tìm người có để mượn bán. Đã hơn 12 năm nay, các bác quản lý chả giải quyết dứt điểm được chuyện bán khống kiểu Việt, bởi xem lại quy định đi, có điều nào cấm chuyện NĐT mượn hàng của nhau đem bán không?

Bán khống, đúng hơn là bán khống kiểu Việt đang là cớ mà nhiều bác đổ lỗi cho việc rớt giá thảm trong tuần cuối tháng 8 qua, nhưng cá nhân tui nghĩ nó cũng chỉ là hệ quả chứ không phải nguyên nhân. NĐT bán chứng sau khi nghe tin bắt mấy bác tai to ngân hàng là hành động hợp lý chứ không phải là hành vi bầy đàn nguyên thủy hay dân trí kém gì mà có báo dám “chửi” NĐT, thì chuyện nhiều người nhanh nhạy mượn hàng người khác để bán cũng là hành động hợp lý thôi. Tui thấy nhiều vị cứ thích cãi nhau xem bán khống làm giảm giá hay giảm giá dẫn tới bán khống, cứ y như chuyện con gà và quả trứng vậy. Riêng tui, tui cho rằng chả cái nào dẫn đến cái nào, mà đều là hệ quả của tin. Có tin xấu ra là sẽ có hành vi bán chứng, là sẽ có giảm giá (tin xấu mà tăng mới là chuyện lạ) và sẽ có bán khống kiểu Việt. Cho nên đối với những sự kiện như thế, thay vì cãi nhau về nguyên nhân thì nên có phản ứng đối với hậu quả của nó, đó mới là điều NĐT mong chờ.

Cũng có bài viết nào đó (bạn tự tìm link nhé, có đó) nói rằng không loại trừ hành vi gây xung đột lợi ích của cty CK, tức là nhân cơ hội có tin xấu mà vừa khuyên KH bán, vừa xả tự doanh, nhưng sau đó lợi dụng khả năng nắm được hệ thống GD mà nhanh tay đặt mua lại 1 -2 ngày trước khi lại tư vấn NĐT mua vào. Đó rõ ràng là hành vi đáng lên án, nhưng chả liên quan gì đến bán khống.

Cách đây không lâu, khi HNX tổ chức hội thảo giới thiệu HN-30, đã có 1 bác quan nói là sẽ gắn vấn đề bán khống với vấn đề quỹ mở và ETF theo hướng cho làm, bởi đơn giản bán khống là 1 hành vi GD cần thiết đối với loại hình quỹ 2 trong 1 này (sao tự dưng hâm mộ bác này wá). Ở chứng trường xứ ta, đối với các quỹ đầu tư nhiều khi mua còn dễ hơn bán. Với những loại quỹ đánh đấm liên tục mà muốn họ chơi ở các sàn có thanh khoản yếu và rủi ro hệ thống cao, không cho bán khống thì khó mà điều chỉnh danh mục cho sát với chỉ số cũng như đáp ứng được nhu cầu rút vốn của NĐT lắm.

Sau nhiều chuyện dồn lại, tui nghĩ các bác quản lý thay vì cấm bán khống, cho dù là bán khống kiểu Việt thì nên mở thôi. Cấm khó lắm. Đối với những sự kiện có sức khiến hơn 50% cổ phiếu rớt sàn, index gần sàn thì cứ học nước ngoài, ra lệnh ngưng hành vi bán khống lại ít bữa. Thị trường vậy sẽ fair hơn, NĐT sẽ có niềm tin hơn bây giờ nhiều.

Nghề mình mà 321 – Thoái vốn bằng thư giá, VCG sao khôn thế?

Hôm qua đọc cái tin VCG tuyên bố gửi đề nghị thoái vốn 3 cty con cho 11 cty CK hàng đầu, tui mừng vì cty tui… k đứng hàng đầu (nói nhỏ thôi nhé, kẻo sếp tui nghe thì mệt lắm). Lý do chính là “giá chuyển nhượng tối thiểu được lấy bằng giá trị sổ sách”, Nghe qua thì hợp lý, nhưng ngay cả khi BCTC được lập 1 cách minh bạch, chính xác và đầy đủ theo mọi chuẩn mực kế toán và… đạo đức nghề nghiệp thì giá thoái trên vẫn… bất hợp lý.

Lấy ví dụ VC6 cho nhẹ mắt (chớ nếu nhìn thêm VC3 thì bạn sẽ bị rớt kính đó): VCG muốn thoái vốn tối thiểu ở mức giá trị sổ sách chốt ngày 30/6 là 1-3-4-5-6 đồng/cổ. Thường thì giá trị sổ sách (thư giá) được sử dụng cho 2 mục đích: giá vốn góp hoặc giá trị thực.

Theo nguyên tắc (nào đó), VCG có thể lấy lý do bán vốn bằng đúng phần góp của mình tại VC6 chứ k định giá mà bán, thoái mà vẫn bảo toàn vốn chứ k tính chuyện lời lỗ. Nhưng bạn hãy xem kỹ phần vốn CSH để coi cái con số 1-3-4-5-6 đó được cấu thành từ những thứ gì nhé. Theo số liệu lấy từ CafeF cho khách quan, vốn CSH của VC6 là 107,4 tỷ, bao gồm 80 tỷ vốn ĐL, 14,6 tỷ thặng dư và còn lại là râu ria phát sinh trong quá trình làm ăn “lâu dài và có hiệu quả”. Theo quan điểm của tui, phần góp của VCG chỉ là VĐL + thặng dư, còn mấy cục lời chưa chia hay quỹ quyếc gì đó thì 0 phải là vốn góp mà là cục tiền dành cho các cổ đông ở lại với VC6. Giá cổ phiếu là giá chiết khấu của mọi dòng tiền mà cổ đông sẽ hưởng trong tương lai, ai mua VC6 sẽ có quyền hưởng. VCG sẽ k còn là cổ đông mà vẫn đòi hưởng là sao? Hơn nữa, VC6 từ khi lên góp mặt trên HNX năm 2008 đến nay đã phát hành thêm 2 phát, nghe đâu cả phát hành đại chúng (quyền mua cho mọi cổ đông) lẫn riêng lẻ, nhưng phần thặng dư 14,6 tỷ chưa chắc đã do VCG góp 1 mình nên giá vốn của VCG sẽ < 1-3-4-5-6.

Nếu lấy lý do thoái bằng đúng giá trị thực, thì như tui đã tám nhiều lần trên blog, thư giá chỉ là giá trị thực danh nghĩa. Trong việc định giá có liên quan đến dòng tiền, có lẽ P/B là phương pháp ít tin cậy nhất. Nói đùa là chỉ riêng việc nhìn cục nợ gấp hơn 4 lần cục vốn, cục tồn kho hơn 1/2 cục tài sản của VC6 thì người định giá sẽ phải tính thêm dòng tiền ra (âm) do phải chi tiền mua thuốc… dưỡng não do bị cũng ám ảnh mấy cục trên lúc nào cũng sẵn sàng đập vào đầu.

Nói chung, thoái vốn cũng nên được tư duy giống với việc đầu tư, chỉ khác nhau về hướng (hay dấu). Khi bạn kỳ vọng cao, bạn chấp nhận đầu tư giá cao. Vậy khi bạn buộc phải thoái, bạn phải chấp nhận bán giá thấp. Trong điều kiện bình thường, thoái vốn cũng cần được định giá. Giá trị sổ sách có thể là giá trị thực nếu các phương pháp như FCFF, FCFE gì gì đó cho kết quả bằng chính nó. Còn trong những thời điểm bất thường, tốt nhất nên hỏi người mua. Cty đang ở tình trang xấu mà còn đòi giá cao gấp đôi giá trên HNX, sao VCG khôn thế??? VCG có lẽ đã học bác SAM: nhiều cổ đông cũ chỉ góp có 10 khìn, nay được thoái tới 13-15 khìn thì hóa ra lời chán.

Cho dù có thể sẽ có cty CK hàng đầu nào đó chấp nhận mua các cty con của VCG với giá mà tui cho là cao (chả cấm được họ, có khi họ đang trong trạng thái rất hưng phấn nên phát sinh kỳ vọng cao), nhưng nhìn rộng ra trong tình hình nhà nước đang buộc các tập đoàn phải thoái bớt vốn đa ngành hay bỏ bớt mộng đầu tư quả mít, thì việc lấy giá trị sổ sách làm căn cứ thoái vốn có thể sẽ dẫn tới khả năng bán không được rồi đổ là do… cơ chế hay dân trí kém, từ đó doanh nghiệp lại tiếp tục ôm quả mít của mình.

Ngoài ra, nên hạn chế đến mức tối thiểu các loại GD thứ cấp ngoài sàn, bởi nó tạo ra sự bất bình đẳng: NĐT muốn mua bán phải lên sàn, trong khi các cty cớ gì lại được mua bán ngoài sàn???

(chém) Khi chứng khoán tiếp tục bị… phớt lờ

Trên 1 nick FB, tui thấy ghi 1 cú chém gió rất sắc: trong cả 2 thông tin vĩ mô quan trọng gần đây là báo cáo “từ bất ổn vĩ mô tới con đường tái cơ cấu” (giang hồ gọi là tái chín) và tuyên bố của 1 bác quan rằng “Nếu không đánh giá trước ảnh hưởng của việc bắt giữ ông Kiên thì làm sao ổn định như ngày hôm nay“, TTCK đã tiếp tục bị… phớt lờ.

Cho dù chứng trường luôn được đề cao tầm quan trọng là kênh ứng vốn dài hạn cho nền ktế, nhưng trong thời buổi đầy rẫy bất ổn như nạn thao túng giá, BCTC ảo hóa… thì ngay cả 1 báo cáo được đánh giá là rất nghiêm túc cũng chả đả động gì mấy đến chứng trường (bạn nào đọc chương 3: Bất ổn thị trường tài chính, và thống kê giùm xem họ nói bao nhiêu % về TTCK?). Còn bác quan thì có lẽ không chơi chứng, nên bác quên mất rằng cả 2 sàn NY đã đỏ như nước mắt NĐT mấy phiên liên tiếp ngay khi nghe tin bầu Kiên (và bác Hải ACB) bị tóm, mà nếu ai làm 1 cái thăm dò ý kiến NĐT thì dám chắc mọi người được hỏi đều bảo … tại bầu Kiên.

Tui thì bầu: có khi bị lờ lại hay cho một số (không ít) người nào đó.